Hoornaars
Hoornaar (paardenwesp)
De hoornaar is een niet graag geziene wespensoort die in Europa voorkomt. Met zijn 3,5 centimeter is het de grootste wesp van Nederland (en België). Daarom noemen we hoornaars ook wel monsterwespen.
Hoewel de steek van deze wesp zeer pijnlijk is, heeft het gif een minder krachtige inwerking dan die van de bij. In dit artikel meer informatie over het nut van dit insect en hoe je deze kunt bestrijden.
Hoornaars wesp herkennen
De hoornaar wordt ook wel paardenwesp genoemd, en dat is niet zomaar. Deze wespensoort tref je namelijk vaker in de buurt van paarden aan. Dit heeft alles te maken met het voedsel van de hoornaar, dat vooral in de buurt van paarden aanwezig is.
Hoe herken je een hoornaar?
Hij is bijna twee keer zo groot als een gewone wesp, maar slanker dan een bij. De hoornaar wordt ongeveer 3,5 cm lang.
De kop is vanwege de oranje tot rode kleur erg opvallend. Andere wespen hebben een zwartgele kop. Het borststuk bestaat uit drie segmenten en de vleugels zijn langwerpig. De kleur van de vleugels is roodbruin, vergelijkbaar met die van de kop.
Je ziet ze niet vaak, maar ze vliegen verspreid over Nederland en België. Alleen aan de kuststreken en de provincies Groningen en Friesland komt de hoornaar minder vaak voor.
Daarnaast leeft deze in grote delen van Europa en Azië. De mens heeft dit insect ook in Noord-Amerika losgelaten.
Levenswijze en voortplanting
De hoornaar leeft samen met soortgenoten in een nest. Het nest is bolvormig en bestaat uit cellulosevezels. Opvallend is dat de nesten vrij klein zijn; er leven maximaal 1000 paardenwespen in een nest. De paardenwesp verzamelt geen honing maar leeft van prooien (verschillende soorten insecten).
De (nieuwe) koningin bouwt begin mei een nest. In het vorige seizoen is ze al bevrucht, hiermee kan ze in de maand mei haar eitjes afzetten. De eerste larven worden door de koningin verzorgd. Wanneer deze werksters volgroeid zijn, nemen ze de taken van de koningin over. Deze hoeft nu alleen nog maar eitjes te leggen.
Eind augustus legt de koningin eitjes met vruchtbare jonge koninginnen en mannetjes. Eenmaal volwassen vliegen de jonge koninginnen en mannetjes uit en paren met elkaar. De mannetjes sterven, de koninginnen verspreiden zich. Ze zoeken een plaats om te overwinteren, terwijl de rest van het nest sterft. In het daarop volgend jaar (mei) wordt de jonge koningin wakker en begint de gehele cyclus opnieuw.
Zijn hoornaars nuttig?
Veel mensen zijn bang voor deze monsterwesp. De vraag is of een hoornaar ook nuttig is. In tegenstelling tot bijen verzamelen hoornaars geen nectar. Je zult dan ook geen honing in de nesten aanschaffen.
Hoornaars zijn niet zo vervelend als normale wespen en zullen dan ook niet vaak op het terras verschijnen (zoetigheid). Wel jagen ze op grote hoeveelheden insecten zoals spinnen, vliegen, bijen en nog veel meer. Hun prooi is bedoeld voor de larven.
De hoornaar houdt de balans tussen insecten in stand. Aan de ene kant is hij nuttig, omdat hij veel vervelende insecten opruimt. Aan de andere kant vangt hij ook nuttige diertjes zoals bijen en spinnen.
Hoornaars bestrijden
Verwijder het nest van de hoornaar liever niet zelf.
Ondanks dat dit insect niet agressief is, vraag je om problemen wanneer je het nest stoort. Schakel bij voorkeur een deskundige in. Deze verwijdert op een veilige manier het wespennest.
Wil je het nest toch zelf verwijderen, draag dan de juiste kleding en beschermingsmiddelen.
Leg een grote en stevige plastic zak onder het nest en maak het nest los. Dit doe je door met een heggenschaar de takken waaraan het nest hangt door te knippen. Sluit de zak onmiddellijk en vul deze met een insecticide. Je kunt dit ook rechtstreeks op het nest sprayen. Wees er zeker van dat de insecticide sterk genoeg is om hoornaars te bestrijden.
De Aziatische hoornaar
Af en toe wordt er in Nederland een Aziatische hoornaar gesignaleerd. Dit exotische insect komt minder vaak in Nederland voor. Het is vaak de Europese hoornaar die voor de Aziatische variant wordt aangezien. In Limburg en Twente komen Europese hoornaars zo vaak voor, dat deze niet meer verward wordt met zijn Aziatische broer.
En dan is er nog een grotere broer, namelijk de Japanse hoornaar. Dit is de grootste wespensoort die er is en een steek hiervan kan dodelijk zijn. De Japanse hoornaar komt voor in Japan en niet in Nederland.